سبقت تاریخی قیمت تراکتور از عایدی کشاورزان - مجله مدیاپلیر

به گزارش گروه رسانه های خبرنگاران، به نقل از فرهیختگان، احتراما به استحضار آن سازمان محترم می رساند طبق مصوبه جلسه مورخ 29 آبان 1400 هیات مدیره شرکت، نرخ فروش محصولات به طور میانگین به اندازه 35 درصد افزایش یافته است. این متن بخشی از نامه روزهای اخیر شرکت تراکتورسازی به رئیس اداره نظارت و ناشران گروه صنعتی و معدنی سازمان بورس است. آنالیز ها نشان می دهد تراکتورسازان طی یک سال اخیر سه بار یعنی در اواسط مهرماه 1399، اوایل فروردین امسال و روزهای اخیر اقدام به افزایش قیمت محصولات خود نموده اند که نتیجه آن، افزایش 119 درصدی قیمت تراکتور از اول مهرماه 1399 تا اول آذرماه امسال است. آنالیز ها نشان می دهد با این تغییر قیمت، طی یک سال اخیر قیمت تراکتورها از مقرون به صرفه ترین تا گران ترین بین 125 تا 227 میلیون تومان افزایش داشته است. افزایش قیمتی که نتیجه آن، از دسترس خارج شدن خرید تراکتور برای 70 تا 80 درصد از روستاییان شده است. نکته قابل تامل اینکه، شرکتی که در یک سال قیمت محصولاتش را 119 درصد گران نموده، به صورت انحصاری و تضمین شده 98 درصد از بازار تراکتور کشور را در دست دارد. مورد جالب دیگر اینکه، به واسطه بازار کاملا انحصاری که در کشور شکل گرفته، خرید تراکتور برای اغلب کشاورزان به یک رویا تبدیل شده است و درحال حاضر طبق آمارهای وزارت جهاد کشاورزی به ازای هر 7.5 کشاورز تنها یک تراکتور وجود دارد. آمارها نشان می دهد سالانه درحالی 20 تا 22 هزار تراکتور در کشور توزیع می گردد، اما صف های دریافت تراکتور ده ها برابر عرضه تراکتور است، به طوری که در کوچک ترین استان کشور 6 هزار متقاضی در صف خرید هستند. کشاورزان می گویند این بازار انحصاری موجب شده تراکتورسازان طی چندین دهه اخیر حتی اتاقک محافظ راننده (در مقابل سرما و گرما و حیوانات وحشی و...) را هم به عنوان آپشن اضافی نگاه نموده و آن را نصب ننمایند و برای نصبش ارقام عجیب و غریبی از کشاورزان طلب نمایند، موضوعی که منجر به انصراف 95 درصد از کشاورزان از این محافظ راننده شده است.

119درصد افزایش قیمت در یک سال

خرداد سال 1399 شرکت تراکتورسازی ایران که بزرگ ترین شرکت فراوری تراکتور کشور است، اعلام نمود از 29 اردیبهشت ماه نرخ فروش محصولات خود را افزایش داده است. پس از آن در مهرماه نیز این شرکت قیمت تراکتور را 25درصد افزایش داد. در بهار امسال شرکت اعلام نمود که قیمت ها را 30درصد افزایش داده و درنهایت در چند روز اخیر معاون اقتصادی گروه صنعتی تراکتورسازی ایران در نامه ای به ریاست اداره نظارت و ناشران گروه صنعتی و معدنی از افزایش قیمت تراکتور خبر داده است. در متن این نامه آمده است: طبق مصوبه جلسه مورخ 29 آبان 1400 هیات مدیره شرکت، نرخ فروش محصولات به طور میانگین به اندازه 35درصد افزایش یافته است.

هنوز نرخ های تازه اعلام نشده؛ اما با درنظر گرفتن افزایش 35درصدی، قیمت ها در انواع مدل های تراکتور بین 125 تا 227 میلیون افزایش خواهد یافت که در نوع خود ارقام شگفت انگیزی است. برای مثال تراکتور کشاورزی 475 تک دیفرانسیل که درحال حاضر مقرون به صرفه ترین تراکتور کشاورزی شرکت تراکتورسازی است پس از افزایش 35درصدی قیمت ها، قیمت آن به 230 میلیون و 100 هزارتومان می رسد. قیمت این تراکتور تا قبل از افزایش در مهرماه پارسال حدود 105 میلیون و 100 هزارتومان بوده که نشان از رشد 119درصدی یا به عبارتی افزایش 125 میلیون تومانی آن طی یک سال دارد.

تراکتور جفت دیفرانسیل 475 نیز که سال گذشته تا قبل از مهر، 134 میلیون و 5 هزارتومان بوده، با افزایش 35درصدی اخیر قیمت آن به 294 میلیون و 500 هزارتومان خواهد رسید که این مدل نیز طی یک سال 119درصد یا به عبارتی 160 میلیون تومان افزایش قیمت داشته است. بعلاوه درصورت اعمال افزایش 35درصدی قیمت ها، تراکتور کشاورزی 399 تک دیفرانسیل به 321 میلیون تومان و جفت دیفرانسیل این مدل به 417 میلیون و 400 هزارتومان خواهد رسید که هر دو افزایش 119درصدی را طی یک سال تجربه می نمایند. اولی 174 میلیون و 400 هزارتومان و دومی 227 میلیون تومان در یک سال افزایش قیمت خواهند داشت.

تراکتور کشاورزی 485 تک دیفرانسیل توربودار تا قبل از مهرماه پارسال حدود 115 میلیون تومان بوده که با نرخ تازه به 251 میلیون تومان می رسد، تراکتور کشاورزی 485 جفت دیفرانسیل توربودار در شهریور سال گذشته 144 میلیون تومان بوده که با نرخ تازه به 315 میلیون تومان؛ تراکتور کشاورزی 800 تک دیفرانسیل توربودار در شهریور سال گذشته 120 میلیون تومان بوده که با تغییر نرخ اخیر به 263 میلیون و 500 هزارتومان و تراکتور کشاورزی 800 جفت دیفرانسیل توربودار در سرانجام شهریور سال گذشته 152 میلیون تومان بوده که با نرخ اخیر قیمت آن به 333 میلیون تومان می رسد. درمجموع اگر نرخ اعلامی تازه اعمال گردد، این چهار مدل مذکور طی یک سال اخیر به ترتیب 136 میلیون تومان، 171، 143 و 181 میلیون تومان افزایش قیمت را تجربه می نمایند.

قیمت تراکتور معادل 20 تا 40 سال پس انداز یک روستایی

برای اینکه بدانیم این قیمت ها چه تاثیری بر زندگی مصرف نمایندگان خواهد داشت، نسبت قدرت خرید خانوارهای روستایی را با قیمت تراکتور سنجیده ایم. برای این کار، تازهترین گزارش هزینه-عایدی خانوارهای روستایی را که مربوط به عملکرد سال 1399 است، با قیمت های تازه مقایسه نموده ایم. این مقایسه با دو شاخص صورت گرفته است. شاخص اول، شاخص دسترسی است، آن را معادل تقسیم قیمت تراکتور بر کل عایدی خانوار درنظر گرفته ایم. یعنی خانوار با کل عایدیش چندسال طول می کشد تا بتواند تراکتور بخرد. براساس آنچه در جدول آمده، قیمت فعلی مقرون به صرفه ترین تراکتور یعنی تراکتور کشاورزی تک دیفرانسیل معادل 5برابر عایدی سال گذشته خانوارهای روستایی است. این اندازه 34برابر کل عایدی سال گذشته دهک اول، 17برابر عایدی دهک دوم، 11برابر عایدی دهک سوم و 9 تا 2برابر کل عایدی خانوارهای واقع در دهک های چهارم تا دهم است.

اما شاخص دیگر، شاخص زمان انتظار برای خرید تراکتور است. از آنجا که خانوار روستایی نمی تواند کل عایدیش را پس انداز کند، با کسر چهار هزینه اصلی یعنی 1- پوشاک و کفش، 2- آب، گاز و برق مسکن، 2- بهداشت و درمان، 3- حمل ونقل و ارتباطات و 4- خوراکی ها، مدت زمانی را که طول می کشد خانوار روستایی بتواند یک تراکتور با قیمت فعلی بخرد، معادل زمان انتظار برای خرید تراکتور درنظر گرفتیم. گفتنی است با توجه به بالا بودن نرخ مالکیت مسکن در روستاها، هزینه مسکن را کسر نکردیم.

با این حساب، زمان انتظار برای خرید یک تراکتور برای کل دهک ها 12.6 سال، برای دهک اول (کم عایدیترین) 173 سال، برای دهک دوم 72 سال، برای دهک سوم 37.6 سال، برای دهک چهارم نزدیک به 25 سال، برای دهک پنجم 18.6 سال، برای دهک ششم 14.6 سال، دهک هفتم 11.8 سال، دهک هشتم 9.4 سال، دهک نهم 7.4 سال و برای دهک دهم (پرعایدیترین) 3.9 سال خواهد بود. این اعداد و ارقام نشان می دهد زمان انتظار برای خرید تراکتور در دهک های یک تا ششم بین 15 تا 173 سال است که عملا به معنی خارج شدن این گروه ها و دهک های عایدیی از مصرف نمایندگان تراکتور و تبدیل شدن تراکتور به کالای گران قیمت است. با توجه به اینکه تراکتور و درمجموع ماشین آلات کشاورزی ابزار کار و احتیاج ضروری کشاورزان و دامداران بوده و همچون خودرو خاصیت رفاهی ندارد، عدم دسترسی کشاورزان به ماشین آلات و ازجمله تراکتور به معنی فرسوده شدن بیش از پیش زیرساخت های فراوری در کشور است. موضوعی که در دو سال اخیر نیز موجب شده رقم استهلاک سرمایه از تشکیل سرمایه ثابت ناخالص پیشی بگیرد. درمجموع این پیری زیرساخت ها و ابزارهای فراوری در کاهش بهره وری فراوری و افزایش هزینه فراوری و درنتیجه غیراقتصادی شدن فعالیت های فراوریی موثر خواهد بود.

به ازای هر 8 کشاورز یک تراکتور داریم

آنطور که آمارهای اعلامی مرکز توسعه مکانیزاسیون و تراکتورسازی نشان می دهد، سالانه بین 20 تا 22 هزار تراکتور بین کشاورزان توزیع می گردد. این درحالی است که کارشناسان و مسئولان صنف های کشاورزی می گویند اگر هم سالانه 10 درصد از کشاورزان بخواهند تراکتور خریداری نمایند، سالیانه به 40 تا 50 هزار تراکتور در ایران احتیاج داریم، رقمی که دوبرابر اندازه توزیع فعلی در کشور است.

اما آنالیز آمارهای تعداد موجودی تراکتورهای کشاورزی و باغی کشور از سال 1381 تا سال 1398 (آخرین آمار رسمی وزارت جهاد کشاورزی) نشان می دهد تعداد تراکتورهای کشور از 255 هزار دستگاه در سال 1381 به 534 هزار و 466 دستگاه در سال 1398 رسیده است. به عبارتی طی 17 سال اخیر تعداد تراکتورهای کشور فقط 2 برابر شده است.

اما موضوع فقط به اینجا ختم نمی گردد و مقایسه تعداد بهره برداران کشاورزی ایران با موجودی تراکتورها نشان می دهد شرایط مالکیت تراکتور چندان تعریفی ندارد؛ چراکه تعداد بهره برداران بخش کشاورزی ایران که آمار رسمی آن مربوط به سال 1393 بوده 4 میلیون و 16 هزار نفر است. البته در امسال عباسی، رئیس مرکز مکانیزاسیون وزارت جهاد این تعداد را 4.5 میلیون بهره بردار ذکر می نماید. با این حال در این گزارش مبنا را آمارهای رسمی مرکز آمار ایران قرار می دهیم.

در اینجا اگر آمار رسمی تعداد بهره برداران را درنظر بگیریم که 500 هزار نفر نیز کمتر از آمار غیررسمی است، با لحاظ کردن تعداد 534 هزار و 466 دستگاه موجودی تراکتور در کشور، به ازای 7.5 بهره بردار یک تراکتور در کشور وجود دارد. این شرایط موجب شده کشاورزان زیادی پشت صف دریافت تراکتور بمانند. برای نمونه براساس اظهارات یکی از مسئولان جهاد کشاورزی استان ایلام، فقط در این استان 6 هزار نفر متقاضی دریافت تراکتور وجود دارد. این درحالی است که کل تراکتورهای توزیعی در کشور 22 هزار دستگاه است.

جان کشاورزان برای انحصارگرمهم نیست

چه بخواهیم چه نخواهیم، طی چندین دهه اخیر بخش عمده و اصلی تامین تراکتور در کشور در قبضه شرکت تراکتورسازی بوده است. آنطور که سیدجواد ساداتی نژاد، وزیر فعلی جهاد کشاورزی در اردیبهشت امسال گفته است، 98درصد بازار تراکتور در اختیار شرکت تراکتورسازی است. یکی از فعالان بخش کشاورزی به خبرنگار می گوید این بازار به قدری انحصاری و تضمین شده برای یک فراورینماینده است که این فراورینماینده حتی از ساده ترین اقدام ممکن که نصب اتاقک برای تراکتور است هم خودداری می نماید و جالب آنکه تراکتورسازان اتاقک تراکتور را که وسیله حفاظت کشاورزان در مقابل سرما و گرما و حیوانات وحشی است، به عنوان آپشن به کشاورزان پیشنهاد داده و به قیمت های گزافی آن را به فروش می رسانند که خرید و نصب آن خارج از توان 90 تا 95 درصد کشاورزان است. اما به نظر می رسد این انحصار کار خود را در قیمت ها هم نموده است؛ چراکه در این گزارش گفته شد که بین 6 تا 7 دهک دیگر توان خرید تراکتور را نخواهند داشت و حتی در این شرایط خرید تراکتور برای دهک هشتم نیز سخت شده است.

اخبار گروه سایر رسانه ها صرفا بازنشر اخبار سایت ها و خبرگزاری هاست و خبرنگاران هیچ مسئولیتی در قبال آن ندارد.

بازگشت به صفحه رسانه ها