اورتوریسم چیست و چطور می توان از آن اجتناب کرد؟ - مجله مدیاپلیر

جهانگردی از همان ابتدای آغاز به کار خود، یک فعالیت خوشایند به حساب می آمد و به معنای سرگرمی، لذت و فراغت از همه مسئولیت ها بود. جهانگردی اساسا باعث سودآوری جوامع محلی می شده و از فشار مسائل اقتصادی کم می نموده؛ در عین حال یاری بزرگی به بازسازی شهرهای تاریخی که در حال تخریب بودند و حفاظت از گونه های در معرض خطر نموده است. همه مردم از مزایای بالقوه جهانگردی آگاه هستند؛ با این حال یک باور اشتباه دارند که فکر می نمایند جهانگردی فقط مزیت است و ضرری در پی ندارد. بسیاری از مردم این طور فکر نمی نمایند و برای چندین دهه در خصوص مضرات آن صحبت نموده اند؛ اما تا همین اواخر کسی به این نگرانی ها توجه جدی ننموده بود. نخستین بار در تابستان 2017، رسانه ها و صنعت توریسم بالاخره به موضوع تاثیرات منفی این صنعت توجه کردند و پدیده اورتوریسم به وجود آمد. اکنون با افزایش سفرها در دوران پساکرونا، این امر احتیاج به یادآوری دارد.

آنچه باید درباره اورتوریسم بدانید:

• اورتوریسم چیست؟
• علت اورتوریسم چیست؟
• چرا مسئله اورتوریسم حائز اهمیت است؟
• عوامل اصلی بروز اورتوریسم کدامند؟
• جهانگردان برای اجتناب از اورتوریسم باید چه کاری انجام دهند؟

اورتوریسم چیست؟

به طور خلاصه اورتوریسم وقتی اتفاق می افتد که تعداد زیادی بازدیدنماینده در یک مقصد جهانگردی خاص حضور دارند. این تعداد زیاد جهانگرد در هر مقصد را از لحاظ ساکنان محلی، هتل ها و مسافرخانه ها، صاحبان کسب و کارها و خود جهانگردان معین می نمایند. وقتی اجاره بها، مالکان خانه ها را وسوسه می نماید تا برای اجاره آن به جهانگردان، مستاجران محلی را بیرون نمایند؛ وقتی در جاده های باریک به خاطر خودروی جهانگردان ترافیک به وجود می آید؛ وقتی حیوانات وحشی از محل زندگی شان کوچ می نمایند؛ وقتی جهانگردان نمی توانند به واسطه ازدحام جمعیت، جاذبه های جهانگردی را مشاهده نمایند و وقتی محیط زیست شنماینده روبه نابودی می رود، پدیده اورتوریسم اتفاق افتاده است.

علت اورتوریسم چیست؟

صنعت جهانگردی مثل هر صنعت دیگری، بخش اعظمی از تمرکز خود را معطوف رشد و شکوفایی خود نموده بود و توجه چندانی به تبعات آن نداشت. بعد از دهه ها رشد کنترل نشده این صنعت، جهانگردی در بسیاری از مقاصد باعث شده است مضرات آن به شکل قابل توجهی بیشتر از منفعت آن باشد.

این مضرات می تواند به اشکال مختلفی نظیر افزایش یک میلیون جهانگرد بیشتر باشد که سرازیر مرکز یک شهر شده اند یا 20 جهانگرد بیشتر که وارد یک جامعه روستایی کوچک می شوند. در واقع اورتوریسم فقط در شهرها اتفاق نمی افتد و در حیات وحش و پارک های ملی و مکان هایی نظیر جزیره اسکای نیز به چشم می خورد.

چرا مسئله اورتوریسم حائز اهمیت است؟

تعداد جهانگردان به طور پیوسته در طول دهه ها روبه افزایش بوده است و می توان به راحتی صحت این موضوع را از ساکنان شهرهای جهانگردی معروف یا بازدیدنمایندگان سواحل و جاذبه های خاص پرسید. در حال حاضر حدود دو میلیارد جهانگرد در سال وجود دارد که رشد ثابت 6 درصدی در سال را نشان می دهد. به این ترتیب، اورتوریسم موضوع نوی نیست. با این حال، اصطلاح اورتوریسم در سال 2012 به وجود آمد و تا سال 2017 در تیتر خبرها قرار نگرفت. علت پرداختن به این مقوله مطمئنا پدیده افزایش تعداد جهانگردان نبوده است، بلکه به خاطر اعتراض جمع زیادی از مردم محلی صورت گرفت.

افزایش تعداد جهانگردان به شهرهایی مثل بارسلونا، ونیز و دوبرونیک و بعلاوه منطقه ها دورافتاده ای نظیر جزیره اسکای، خیلی تدریجی اتفاق افتاده است و به علت به هم خوردن تعادل، اعتراض مردم بومی توسعه یافت. مردم اعتراض خود را با راهپیمایی در خیابان ها و نوشتن شعار جهانگرد به کشورت برگرد روی دیوارها نشان می دهند و در بعضی موارد، مقامات محلی در واکنش به این قضیه، هزینه ها را افزایش داده اند و از صدور مجوز برای تعداد بیشتری کسب و کار مرتبط با جهانگردی در مراکز شهری امتناع می نمایند و حتی کل یک جزیره را به روی جهانگردان می بندند. همین برخوردها باعث شده است موضوع اورتوریسم به صدر خبرها تبدیل گردد.

عوامل اصلی بروز اورتوریسم کدامند؟

عوامل زیادی باعث بروز اورتوریسم می شوند که البته از یک مکان به مکان دیگر فرق دارد. ایربی ان بی (Airbnb) قربانی این ماجرا شده؛ زیرا به یک باره هزاران تخت در شهرها و روستاهای سراسر جهان برای جهانگردان مهیا نموده که بدون برنامه ریزی، مجوز یا در بسیاری از موارد پرداخت اقتصادیات بوده است. میزبان ها می توانند اتاق های خود را با قیمتی مقرون به صرفه تر از هتل ها و هاستل ها عرضه نمایند، حتی در منطقه ها بسیار شلوغ نیز اتاق خالی دارند و مفهوم خانه شریکی خیلی بیشتر تبلیغ می گردد. وقتی تقاضا برای اجاره آپارتمان ها افزایش می یابد، کرایه ها نیز زیاد می گردد و مردم محلی دیگر نمی توانند جایی را برای خود اجاره نمایند. باوجود اینکه ایربی ان بی در این ماجرا نقش دارد، عامل اصلی اورتوریسم به شمار نمی رود. در واقع، بیشتر نشان دهنده اورتوریسم است تا اینکه عامل اصلی ایجاد آن باشد.

دولت های محلی و ملی و گروه های جهانگردی همواره معتقد بوده اند که هرچه تعداد جهانگرد بیشتر باشد، برای آن ها بهتر است. به طور کلی یک سال پیروز در جهانگردی را سالی می دانند که تعداد جهانگردان به مقدار قابل توجهی افزایش داشته باشد و برای آن ها مهم نیست که این تعداد جزو مسافران کشتی های مسافری، مهمانان تفرجگاه ها، کوله گرد یا بازدیدنمایندگان باکلاس باشند؛ فقط تعداد جهانگردان مهم است. به همین علت علاقه چندانی برای محدود کردن تعداد جهانگردان، افزایش اقتصادیات روزانه جهانگردان یا اخذ پول از کشتی های مسافری که در بندر توقف می نمایند، نداشته اند و حتی هیچ اقدامی ننموده اند که مطمئن شوند رفتار جهانگردان برای سبک زندگی مردم محلی و چشم میزانا، سودمند بوده و لااقل ضرری نداشته باشد.

یکی از عوامل اصلی بروز اورتوریسم، وجود پروازهای مقرون به صرفه قیمت است که طی سال های اخیر کل اروپا را فراگرفته اند. وقتی پرواز لندن به مراکش مقرون به صرفه تر از سفر ریلی از لندن به منچستر تمام می گردد، مشکل به وجود می آید. این کرایه های مقرون به صرفه فقط وقتی امکان پذیر است که سوخت هواپیماها شامل اقتصادیات و اقتصادیات بر ارزش افزوده نشده و به عنوان یک یارانه باعث صرفه جویی میلیاردها پوند فقط در طول یک سال برای انگلستان می گردد.

کشتی های کروز مجاز به استفاده از یک نوع سوخت مقرون به صرفه هستند که باعث آلودگی هوا می گردد و به این ترتیب می توانند کرایه خود را پایین نگه دارند. کشتی های کرزو بسیار بزرگ نیز یکی از عوامل اصلی پدیده اورتوریسم هستند؛ زیرا هزاران مسافر را هر روز در بندر شهرها پیاده می نمایند تا زمان سرو شام در کشتی، به گشت و گذار در آن شهرها بپردازند و از آنجا که مسافران زمان کمی دارند، پس همان وقت مختصر را به بازدید از خیابان های تاریخی، آثار تاریخی، کافه ها و فروشگاه ها اختصاص می دهند که باعث ازدحام جمعیت می گردد و تجربه ای ناخوشایند را برای مردم محلی و بعلاوه بازدیدنمایندگانی که در آن شهرها اقامت نموده اند، رقم می زنند.

جهانگردان برای اجتناب از اورتوریسم باید چه کاری انجام دهند؟

جهانگرد مسئول به جهانگردی گفته می گردد که با تاکید بر زندگی کردن، مکان بهتری برای مردم محلی و جهانگردان فراهم می نماید. پس طبق این تعریف، جهانگردی مسئولانه در نقطه مقابل اورتوریسم (که کیفیت زندگی مردم محلی را کاهش می دهد و تجربه ای منفی برای بازدیدنمایندگان به وجود می آورد) قرار می گیرد. اورتوریسم گاهی اوقات فقط به تعداد زیاد جهانگردان در یک زمان خاص در یک مکان خاص گفته می گردد. به هر حال با اتخاذ رودینمودهای مسئولانه تر می توان تاثیرات منفی اورتوریسم را کاهش داد.

راهکار مشکل در چنین مواردی، مسافرت به عنوان یک جهانگرد مسئول است. به عبارتی باید جهانگردان طوری سفر نمایند که باعث افزایش تاثیرات مثبت و کاهش تاثیرات منفی جهانگردی شوند. پس باید به دو مقوله زمان و مکان توجه نمایند. در خبرها از اسپانیا، ایتالیا، ایسلند و کرواسی به عنوان قربانیان اورتوریسم یاد شده و در هرکدام از این کشورها، این موضوع در بعضی نقاط اتفاق افتاده است. به عنوان مثال، ازدحام جمعیت در بارسلونا باعث کلافگی بسیاری از مردم محلی شده؛ با این حال، اسپانیا کشور بسیار وسیعی است و بسیاری از شهرهای آن با مشکل ازدحام جهانگرد روبرو نیستند. جهانگردان حتی می توانند به دور از ازدحام و شلوغی جمعیت، به دهکده ها و کوهستان های این کشور سر بزنند و از زیبایی آن لذت ببرند. به این ترتیب، نه تنها دید واقع گرایانه تری نسبت به زندگی روزمره مردم اسپانیا پیدا می نمایند، بلکه در بسیاری از دهکده ها، مردم با آغوش باز از آن ها استقبال خواهند کرد. در واقع، مکان های زیادی در سراسر جهان وجود دارد که به جهانگرد بیشتر احتیاج دارند.

البته اگر جهانگردان بخواهند در راستاهای پر پیچ و خم بازار بوکریا (La Boqueria) قدم بزنند، چاره ای جز رفتن به مرکز شهر بارسلون ندارند؛ اما برای اجتناب از ازدحام جمعیت می توانند در فصولی غیر از فصول جهانگردی به آنجا سفر نمایند که نه تنها دلپذیرتر خواهد بود، بلکه استرس کمتری به مردم محلی وارد می نماید و ضمناً فشار کمتری هم به خدمات شهری نظیر حمل و نقل عمومی تحمیل می گردد و بهتر از همه اینکه می توانند پول بیشتری صرفه جویی نمایند.

در طول سفرتان سعی کنید تا جایی که می توانید پول خود را صرف مردم محلی کنید؛ به عبارتی، هزینه ورودی به پارک ملی را پرداخت کنید تا به نگه داری از آن یاری نموده باشید، در مهمان خانه هایی که مالک محلی دارند اقامت کنید، در رستوران های محلی غذا بخورید و از راهنماهای محلی برای گردش بهره ببرید. جهانگردی می تواند منافع زیادی به همراه داشته باشد و اطمینان از اینکه ساکنان محلی، زیستگاه های بومی و حیات وحش از حضور جهانگردان منتفع شوند، بخش مهمی از آن است.

مسافرت مسئولانه جهانگردان با تعداد افراد کمتر قطعا به اجتناب از اورتوریسم یاری می نماید، امکان ارتباط عمیق تر با مردم محلی و نحوه زندگی آن ها را می دهد و تجربه یک تعطیلات واقعی تر را برای جهانگردان رقم می زند.

به عنوان جهانگرد می توانیم تضمین کنیم که رفتارمان تاحد امکان یاری نماینده و مناسب باشد؛ اما برای تاثیرگذاری در این صنعت و همین طور در سراسر جهان، یک سری رویدادها باید در سطحی بسیار بالاتر اتفاق بیفتند. دولت ها و مقامات محلی باید در پی راه هایی برای کنترل تعداد جهانگردان باشند که می تواند به وسیله افزایش قیمت ها، صدور مجوز برای جاذبه های خاص، قدغن کردن کشتی های مسافری که از یک میزان خاص بزرگ تر هستند یا نظارت بیشتر بر نوع و مکان کسب وکارها صورت بگیرد.

با این حال تا زمانی که سازمان های جهانگردی و سایر گروه های مرتبط (نظیر سازمان جهانی جهانگردی)، همچنان هدف اصلی خود را افزایش تعداد جهانگردان قرار داده باشند، این امر محقق نمی گردد؛ اما به محض تغییر این دیدگاه، امکان پرداختن به بعضی از بزرگ ترین چالش های این صنعت فراهم می گردد. شاید به ظاهر اورتوریسم، یک پدیده نو باشد؛ ولی می توان نمونه های زیادی در سراسر جهان پیدا کرد که از سال های قبل توانسته اند با پیروزیت از بروز آن جلوگیری نمایند. ردیابی گوریل ها در شرق آفریقا یکی از این نمونه ها است و مقامات فقط به هشت نفر در روز اجازه ردیابی هر خانواده گوریل را با هزینه ای بین 500 تا 750 دلار آمریکا می دهند. به این ترتیب، نه تنها هیچ اعتراضی به وجود نمی آید، بلکه تجربه ای اختصاصی خواهند داشت که شاید فقط یک بار در زندگی شان رخ دهد. علاوه بر این، جنگل ها دست نخورده به جای مانده اند و تعداد گوریل ها که در گذشته در معرض خطر بود نیز با افزایش قابل توجهی همراه بوده است.

جزایر گالاپاگوس و آنتارکتیکا (Antarctica)، زیست گاه هایی برای زندگی گونه های در معرض خطر و بومی هستند که برای کشتی های مسافری و بعلاوه تعداد مسافرانی که می توانند در یک زمان وارد این جزایر شوند، محدودیت هایی قائل شده است تا جهانگردی پایدار را محقق نمایند. در نمونه دیگر می توان به راستا اینکا (Inca Trail) اشاره نمود که مسئولان فقط اجازه عبور 200 نفر در روز را می دهند که اغلب بلیط آن از ماه ها قبل پیش فروش می گردد.